Balkanlar

Avrupa’nın beş büyük yarımadasından biri olan Balkan Yarımadası, Orta Avrupa’ya ve Akdeniz’e uzanan Jeostratejik konumu ile önemli özelliklere sahiptir. Osmanlılar zamanında, Balkan Yarımadası Osmanlı İmparatorluğu’nun merkezi konumu olmuştur. Yarımadanın coğrafi konumu, Avrupa’nın diğer bölgelerine geçit veren, Asya’nın bitişiğinde ve Afrika’ya yakın olması, bu bölgenin, daima imparatorluklar arasında bir buluşma ve mücadele alanı ve çekici bir bölge olmasına yol açmıştır. Balkanlar, Orta ve Doğu Avrupa’da başlayan Boğazlar ve Süveyş bölgeleriyle ana petrol alanlarını hedef alan askeri operasyonların üs ve destek bölgesi olma özelliğini de taşımaktadır. Diğer taraftan Orta ve Doğu Avrupa’da cereyan eden bütün savaşlarda, Balkanlar, savunan ve taarruz eden taraflar için daima büyük önem taşımıştır. Bu bakımdan, Balkanların Avrupa’nın bütünleşmesi, güvenliği açısından da önemli bir stratejik işlevi vardır. Balkan Yarımadasının stratejik konumu, Avrupa Kıta’sına, Akdeniz, Ortadoğu politika ve stratejisinde etkili olma imkânı sağlamaktadır. Soğuk Savaş sonrasının siyasi coğrafyasının siyasi biçimde en fazla değişiklik gösterdiği bölge Balkanlardır. Türkiye, Balkanlar bölgesinde önemli bir mevkide olup bölge ile çeşitli bağları bulunmaktadır. Türkler dışında bölgede Boşnak, Arnavut, Pomak ve Çerkez olmak üzere 8 milyondan fazla Müslüman yaşamaktadır. Aralarındaki ortak nokta da Osmanlı tarihi ve kültürüdür. Balkanların barış ve istikrarı Türkiye’nin güvenliğini yakından ilgilendirir. Türkiye topraklarının yüzde 5’ini oluşturan Doğu Trakya bölgesi Balkan coğrafyası içinde yer almaktadır. Dolayısıyla, coğrafi açıdan Türkiye bir Balkan ülkesidir. Ama bundan daha önemlisi, modern Türkiye Cumhuriyeti yaklaşık 550 yıl Balkanlar’da hüküm sürmüş olan Osmanlı İmparatorluğu’nun mirasını taşımaktadır. Dolayısıyla Türkiye sadece coğrafi olarak değil ayrıca siyasi, tarihsel ve kültürel yönden de bir Balkan ülkesidir. Bölge Türkiye için önemlidir. Bunun başlıca sebepleri: Tarihsel bağlar, Türkiye’de yaşayan Balkan kökenli nüfus, Balkanlar’daki Türk ve Müslüman topluluklar, bölgenin jeopolitik konumu. Bu dört faktör hem bölgeyi Türkiye için önemli kılıyor hem de Türkiye’nin bölge devletleri ve halkları ile olan ilişkilerini yakından etkiliyor. Bu sebeple bölgedeki siyasal, sosyal, ekonomik ve askeri gündemi, sorunlar-çatışmalardan dolayı yaşanan diplomasi trafiğini yakından izlemek, bunlara hâkim öğrenciler yetiştirmek amacıyla gündem takibi, görüş, analiz ve raporlar hazırlayarak bölgenin takip edilmesini, anlaşılması ve yorumlamasını sağlamayı bölgenin siyasi tarihi, kili ilişkileri batılı ülkelerin girişimleri yakından takip edilmektedir.