İnsani Diplomasi Atölyesi

İnsani diplomasi, savaş veya kriz gibi sebeplerle mağduriyet yaşayan toplumlarda sivillerin hayatının kurtarılması, insani yardıma ulaşmaları veya bölgelerindeki krizin aşılmasında insani yardım dışı faaliyetleri ifade eden bir kavramdır. İnsani diplomasi, temel insani prensipleri ve insani alanı koruyan önlemleri içeren yeni bir sahadır. En özet ifade ile insani diplomasi, insani yardımın mağdurlara ulaştırılması için yürütülen sivil diplomatik faaliyetleri konu edinir.
İnsani diplomasi müdafaa, müzakere, iletişim, resmî anlaşmalar ve diğer tedbirleri içermektedir. Yürütülen bu sürece hükümetler, uluslararası kuruluşlar, sivil toplum kuruluşları, özel sektör ve bireyler dâhildir. Klasik diplomasi sadece resmî diplomatların dâhil olduğu bir süreci ifade ederken, insani diplomaside başrolü sivil aktörler oynamaktadır. İnsani diplomasi üç aşamalı bir yoğunlukta yürütülmektedir. Bunlar: Müzakere, Pazarlık, Baskı ile sürdürülmektedir. Geleneksel diplomasi devletlerin çıkarı için yürütülürken, insani diplomasi sivillerin hayatını veya özgürlüklerini kurtarmak için yürütülmektedir. Batı’daki dar anlamıyla ise, insani diplomasi, ihtiyaç içindeki bir bölgeye insani yardımın ulaştırılması için ilgili devletlerle yürütülen çalışmalardır. Dünya sahnesinde, belirsizliklerin arttığı, öngörülebilirliğin azaldığı, başta yakın çevremiz olmak üzere farklı bölgelerde ortaya çıkan kriz ve ihtilafların barış ve istikrarı tehdit ettiği, çeşitli boyuttaki güçler arasındaki mücadelelerin hız kazandığı, çok taraflılığın ve evrensel değerlerin bozulduğu bir dönemde yaşanmaktadır. Türkiye, mevcut küresel yönetişim mekanizmalarının yetersizliği, başta bölgemiz olmak üzere çeşitli coğrafyalarda giderek artan kırılganlıklar, artan eşitsizlikler ve hızlanan dijitalleşme uluslararası ortamı şekillendirmektedir. Böyle bir ortamın tehdit ve sınamalarını bertaraf etmek ve fırsatlarından yararlanmak için, öngörü ve manevra kabiliyeti yüksek bir insani diplomasi icra ederek, sahada ve masada güçlü bir dış politika izlenmesi gerekmektedir. Köklü bir diplomasi geleneğine sahip olan Türkiye, dış politikasında, merkezi coğrafi konumu, tarihi zenginliği, kuvvetli kurumları, güçlü insan kaynakları ve dinamik ekonomisinin de aralarında yer aldığı birçok unsurdan güç almaktadır. Böylece gelenek ile gelecek arasında köprüler kurulmaktadır. Türk dış politikasının girişimci niteliği çerçevesinde ülkemiz, birbirini tamamlayan çok sayıda siyasi, ekonomik, insani ve kültürel iş birliği araçlarını ve küresel ölçekte düşünen ancak dünyanın her köşesinde yerel düzeyde etkinlik gösteren bir insani diplomasi uygulamaktadır.